Etiketler
Alexandre Dumas, Ali Uğur, Altın Portakal, Aydemir Akbaş, Ayfer Feray, Aynur Akarsu, Ömer Kavur, Behcet Nacar, Der Blaue Engel, François Ozon, Frantz, George Cukor, Giuseppe Verdi, Greta Garbo, Hakkı Haktan, Hakkı Kıvanç, Halil, Jude, Kader, Kalbimi Kıra Kıra, Kamelyalı Kadın, Kara Kitap, Kırık Bir Aşk Hikayesi, La Dame aux Camélias, La Traviata, Lütfi Ö. Akad, Marlene Dietrich, Masumiyet, Mavi Melek, Menekşeli Vadi, Metin Bükey, Metin Erksan, Michael Winterbottom, Murat Özer, Orhan Pamuk, Orhan Veli Kanık, Sabiha, Safa Önal, Sait Faik Abasıyanık, Selahattin İçsel, Selvi Boylum Al Yazmalım, Semih Sezerli, Sevmek Zamanı, Tahattur, Türkan Şoray, Thomas Hardy, Vesikalı Yarim, Yeşilçam, Zeki Demirkubuz, Şükran Ay, İzzet Günay
Not: 10/10
1968 Türkiye, 89 dk.
Yönetmen: Lütfi Ö. Akad
Oyuncular: Türkan Şoray, İzzet Günay, Ayfer Feray, Semih Sezerli, Aydemir Akbaş, Behcet Nacar, Selahattin İçsel, Hakkı Haktan, Aynur Akarsu, Hakkı Kıvanç
BU FİLMİ SEVDİYSEN BUNU DA GÖR!
Frantz (2016)
Yönetmen: François Ozon
ORHAN Veli, 1940’ta “Küllük” dergisinde yayımlanan şiiri “Tahattur”da (sözlük anlamı ‘hatırlama’) şöyle der: Alnımdaki bıçak yarası / Senin yüzünden; / Tabakam senin yadigârın; / “İki elin kanda olsa gel diyor” / Telgrafın; / Nasıl unuturum seni ben, / Vesikalı yârim?
Sait Faik’in 1947’de Yedigün dergisinde yayımlanan kısa hikâyesi “Menekşeli Vadi” (yazarın 1948 tarihli “Lüzumsuz Adam” kitabında da yer alır) de ‘vesikalı yâr’ kavramı üzerinden yürüyen bir yapıya sahiptir. Ailesini terk edip gönlünü pavyon kadını Seher’e kaptıran yiğit delikanlı Bayram’ın olanaksız aşkının yansımalarını anlatan bu hikâye, ‘yaşayan’ karakterlerinin damaklarda bıraktığı acı tatla akıllarda yer eder.
Bundan tam 100 yıl önce, oğul Alexandre Dumas’nın romanı “Kamelyalı Kadın” (La Dame aux Camélias) da benzer bir olanaksız aşk motifi üzerinde yapılanır. 1848’de yayımlanan bu romandan beş yıl sonra Giuseppe Verdi de ünlü “La Traviata” operasında bu romandan yola çıkıp opera tarihinin zirvelerinden birine imza atar. Dumas imzalı efsane metnin sayısız beyazperde uyarlaması da bu görünüm içindeki yerini alır, ki bunların en önemlisi de George Cukor’un 1936’da çektiği Greta Garbo’lu uyarlamadır. Benzer bir potansiyele sahip olan Thomas Hardy romanı “Jude” ve ondan uyarlanan aynı adlı Michael Winterbottom filmi de ‘yasak aşk’ın trajik sonuçlarına eğilir, ‘daha cesur’ ama ‘daha trajik’.
Daha da çoğaltabileceğimiz bu örneklerle giriş yapmamızın nedeni, Yeşilçam’ın tartışmasız en büyük yönetmeni Lütfi Akad’ın başyapıtı olarak kabul gören “Vesikalı Yarim”in yerel gibi görünen ama alabildiğine evrensel bir temaya sahip olduğunu daha sağlam verilerle donatabilme isteğimiz. Evet, Akad’ın filminde gördüklerimizi daha önce farklı disiplinlerde (ya da dillerde) okumuş ve izlemiş olabiliriz. Ama bu durum, filmin yarattığı (ya da yaratacağı) etkiyi azaltmak bir yana, daha da artırır. Hikâyenin melodramatik yapısının trajediyle örtüştüğü ‘özel durum’, filmin uyumla raks eden elemanlarının birlikteliğinden doğan elektrikle de desteklenir ve nihayetinde bir an bile ‘kopma’ riski yaşamadan ete kemiğe bürünür. Okumaya devam et
MURAT ÖZER 