Sharlto Copley

CHAPPİE (Chappie)
Not: 7/10
2015 Meksika-ABD, 120 dk.
Yönetmen: Neill Blomkamp
Oyuncular: Sharlto Copley, Dev Patel, Ninja, Yo-Landi Visser, Jose Pablo Cantillo, Hugh Jackman, Sigourney Weaver
Dağıtım: Warner Bros.

NEILL Blomkamp’ın “Elysium: Yeni Cennet”in (Elysium) ‘cilalı’ atmosferinden sıyrılıp ilk filmi “Yasak Bölge 9”daki (District 9) ‘kirli’ dünyaya döndüğü (ve iyi ettiği) üçüncü çalışması “Chappie”, başlangıçta bizi yeni bir “Robocop” vakasının içine sokacakmış gibi yapıyor. Suçla mücadele için geliştirilen ‘robot polisler’in (ama bunlar yarı insan değil) başarılı olduğu bir Johannesburg karşılıyor bizi önce, ama sonrasında ‘yapay zeka’yla donatılmış Chappie adlı robotun insanlara ‘insanlığı’ öğrettiği bir hikayeye geçiş yapıyoruz. Bu geçiş, doğduğu günden itibaren kafayı ‘ölüm’ ve ‘öldürme’yle bozmuş olan insanoğlunun bütün kirlenmişliğini gözler önüne seriyor. Önce bir yabancılaşma yaratıyor seyircide Neill Blomkamp, ama ilerleyen dakikalarda ‘yüzü bile olmayan’ Chappie’yle özdeşleşmemizi sağlıyor, ki örneğin Steven Spielberg’ün E.T.’siyle özdeşleşmek kadar kolay değil bu. İnsanlara inanmak ve güvenmek dışında herhangi bir günahı olmayan Chappie, ülkemiz de dahil olmak üzere yeryüzünün tamamına sinmiş olan ‘vahşet’ten kusacak hale gelmiş bizler için olması gereken ‘yeni insan’ın tarifi gibi. Her daim iktidarda olan ‘kötü güç’ten kurtulmanın anahtarı belki de bu iyi niyetli robot. “Maymunlar Cehennemi”nin Caesar’ıyla akrabalık bağları olduğunu da söyleyebiliriz; devam filmi çekilirse ondan bir ‘devrim’ beklemek hakkımız anlayacağınız!

Erica Rivas, Diego Gentile

ASABİYİM BEN (Relatos Salvajes / Wild Tales)
Not: 6/10
2014 Arjantin-İspanya, 122 dk.
Yönetmen: Damián Szifrón
Oyuncular: Ricardo Darín, Leonardo Sbaraglia, Oscar Martínez, Erica Rivas, Rita Cortese, Diego Gentile, Walter Donado
Dağıtım: Özen Film (Umut Sanat, Özen Film)

ARJANTİN’İN ‘yabancı dilde en iyi film’ Oscar adayı “Asabiyim Ben” (Relatos Salvajes), bugünün insanının ‘öfke’yle imtihanını ameliyat masasına yatırıyor. Bunu altı bağımsız hikayeyle gerçekleştiren senarist-yönetmen Damián Szifrón, her hikayede aynı derinliği sağlayamasa da bir tür ‘ayna’ya dönüştürebiliyor filmini. Çeşitli nedenlerle ‘zıvanadan çıkan’ insanı yargılamaktan ziyade onu anlamayı deniyor ve ‘çağın hastalığı’ üzerine etkili cümleler kurmayı başarıyor. Özellikle açılıştaki “Pasternak” hikayesi ve Ricardo Darín’in başrolünü üstlendiği “Bombacı” hikayesi, hedefi tam da göbeğinden vuruyorlar. Hiçbir zaman “Keskin sirke küpüne zarar” düsturuyla hareket etmeyen film, çoğumuzun kontrol etmeyi tercih ettiği ‘öfke’nin patlama anlarını resmederken, vahşi doğamızın ipuçlarını vermeyi de ihmal etmiyor. Değerli bir çaba olduğuna kuşku yok, ancak “Turist” ve “Kış Uykusu” gibi çok daha ‘olmuş’ çalışmaları geride bırakıp ‘yabancı dilde en iyi film’ Oscar adayları arasına girmesi ilginç. Filme yapımcı desteğini sunan Pedro Almodóvar etkisinden bahsedilebilir belki…

Amy Adams

BÜYÜK GÖZLER (Big Eyes)
Not: 5/10
2014 ABD-Kanada, 106 dk.
Yönetmen: Tim Burton
Oyuncular: Amy Adams, Christoph Waltz, Krysten Ritter, Jason Schwartzman, Danny Huston, Terence Stamp, Jon Polito
Dağıtım: Mars Dağıtım (Tanweer)

TIM Burton’ın bu hikayeye el atması, belki de “Büyük Gözler”in (Big Eyes) en büyük handikabı. Kötü yönetmen olduğunu düşünmüyoruz Burton’ın, ama böylesi çarpıcı (ve gerçek) bir hikayeye ‘cilalı’ dokunuşlarıyla epeyce zarar veriyor. Margaret Keane ve onun resimlerine imzasını atarak parsayı toplayan yeteneksiz kocası Walter Keane arasındaki gelgitli ilişkinin, örneğin bir Martin Scorsese filminde nasıl görünebileceğini merak etmedik değil. Amy Adams’ın gene kuşağının en iyilerinden biri olduğunu belgeleyen performansına karşılık, Christoph Waltz’ın fazlasıyla karikatürize edilmiş performansıyla zedeleniyor hikayenin can alıcılığı. Tabii ki bu Tim Burton’ın tercihi ve bu tercihini her filminde aynıyla sergilemesine gerek yok sanki. Margaret Keane’in resimlerinin ‘sanat’ olarak kabul görüp görmemesi bir yana, bir kadının erkekler dünyasında ‘silikleştirilmiş’ olması bile “Büyük Gözler”in hikayesini önemli kılıyor. Ressamın, hem bu durumla hem de eserlerinin aşağılanmasıyla mücadele etmeye çalışması da nereden bakılırsa bakılsın değerli. Başta da dediğimiz gibi, Margaret Keane ve hikayesinin beklendiği ölçüde ‘yükselememesinin’ temel müsebbibi Tim Burton.

Ece Dizdar

ÇEKMECELER (Drawers)
Not: 5/10
2015 Türkiye, 120 dk.
Yönetmenler: M. Caner Alpay, Mehmet Binay
Oyuncular: Ece Dizdar, Taner Birsel, Tilbe Saran, Nilüfer Açıkalın, Hakan Çimenser, Pınar Töre, Tuğrul Tülek
Dağıtım: Pinema (Cam Films)

M. CANER Alpay ve Mehmet Binay, belli ki birbirlerini tamamlayan bir ikili olmuşlar. “Zenne”yle bir ‘tabu’nun (aslında tabu olmaması gerekirdi) üzerine gerçek bir hikayeyle yürüyen ve buradan kısmen geçer not alan yönetmenler, ikinci filmlerinde gene bir ‘tabu’ya ve gerçek bir hikayeye el atıyorlar. “Çekmeceler”, Lars von Trier’in “İtiraf”ta (Nymphomaniac) daha çok felsefi boyutuyla ele aldığı ‘nemfomani’ meselesini daha ayakları yere basacak bir şekilde yansıtan ve toplumsal katmanlara yayan bir çalışma, en azından başlangıçta böyle bir izlenim veriyor. Ancak, hikayenin ilerleyen dakikalarında şirazesinden çıktığına şahit oluyoruz. ‘Başka bir boyut’ üzerinden okuma yapılması gerektiğini söylemeye çalışıyor belki de Alpay ve Binay, ama bu boyutun hikayenin derinlerine dalmamıza imkan tanımadığı da bir gerçek. Kadın ve erkek temsillerinin gerçekçi dokunuşlara sahip olduğu film, buna karşın tıpkı “Zenne”deki gibi ‘yarım başarı’yla yetiniyor. Oyunculuklarının hikaye anlatımından daha yetkin göründüğü “Çekmeceler”, bir türlü ‘olduramayan’ Alpay ve Binay’ın üçüncü çalışmalarını merak etmemizi sağlıyor yine de. Bu merakımız da gerçeklere sırtlarını dayayarak oluşturdukları atmosferlerden besleniyor muhtemelen.

Néstor Jiménez

HAVANA’YA DÖNÜŞ (Retour à Ithaque / Return to Ithaca)
Not: 5/10
2014 Fransa, 95 dk.
Yönetmen: Laurent Cantet
Oyuncular: Isabel Santos, Jorge Perugorría, Fernando Hechevarria, Néstor Jiménez, Pedro Julio Díaz Ferran
Dağıtım: M3 Film (Filma Ltd.)

LAURENT Cantet, kariyerinin sonuna kadar “Sınıf”taki (Entre les Murs) başarısıyla anılacak belli ki. ‘Konuşturmayı seven’ sinemacı, yeni filmi “Havana’ya Dönüş”te (Retour à Ithaque) de diyaloglara ve onların seyirci üzerinde yaratmasını beklediği etkiye bel bağlıyor. “Havana’da 7 Gün” (7 Días en la Habana) projesinde de yer alan (bu filmin fikri altyapısını da o çalışma sırasında oluşturduğunu düşünüyoruz) yönetmen, beş arkadaş aracılığıyla Küba’nın geçmişiyle bugünü arasında bir köprü kurmaya çalışıyor burada. Tamamına yakını bir terasta geçen hikaye, bir tür ‘hesaplaşma’ seansına taşıyor beş arkadaşı. İçlerinden birinin Havana’ya kesin dönüş yapma kararı almasının alevlendirdiği tartışma, sevaplardan daha çok günahların ortalığa saçılmasını sağlıyor. Ancak, Laurent Cantet’nin diyalogları ve bunları yedirdiği atmosfer yeterince güçlü değil bu kez. Motivasyon zayıf olunca film de istenen kulvara giremiyor bir türlü, finaldeki ‘itiraf’ da etkisiz kalıyor. Bu noktada, filmin Küba’ya dair kurmaya çalıştığı cümlelere geçmek de anlamsızlaşıyor.

Mert Fırat, Melisa Sözen

BİR VARMIŞ BİR YOKMUŞ (Once Upon a Time)
Not: 4/10
2015 Türkiye, 100 dk.
Yönetmen: İlksen Başarır
Oyuncular: Mert Fırat, Melisa Sözen, Hare Sürel, Onur Şirin, Anıl Altınöz, Göktay Tosun
Dağıtım: Mars Dağıtım (Kutu Film, NuLook)

İLKSEN Başarır-Mert Fırat ikilisi, “Başka Dilde Aşk”tan bu yana kendileri adına çok da yalpalamayan, ama bir türlü istedikleri çıkışı da sağlayamayan bir kariyer planı üzerinde geziniyorlar. “Bir Varmış Bir Yokmuş”la dördüncü birlikteliğe imza atan iki sinemacı, popüler kulvara kaymaya çalıştıkları apaçık ortada olan projeleriyle ‘acıyı bal eyleyen’ bir aşk hikayesi anlatmaya sıvanıyorlar. Mert Fırat ve Melisa Sözen’in kimyalarının uyum gösterdiği film, özellikle ilk adımlarında ‘doğru’ bir rotayı takip edecekmiş gibi görünüyor. Oysa, ‘yaşanabilirlik’ avantajına sahip olan hikayeyi belirgin biçimde popülist hamlelere kurban ediyorlar, ki daha önce böyle bir ‘esnetme’ çabasına rastlamamıştık onların sinemasında. Yapımcı baskısı mıdır, yoksa kendileri için ‘yeni bir yön’ belirleme isteği midir bilemedik, ama “Başka Dilde Aşk” ve “Atlıkarınca” günlerini özlettikleri bir gerçek. Eğer yeni bir yöne doğru akmaya çalışıyorlarsa ve “Bir Varmış Bir Yokmuş” da bunun bir parçasıysa, bu çabanın bize pek hitap etmediğini söylemeliyiz. İkisinin de ‘vicdanlı’ sanatçılar olduğu gerçeği ortadayken, pek az rastlanan bu özelliklerinin üzerine gitmeye devam etselerdi keşke! Kim bilir, gerçekleşir belki de bu dileğimiz…

Olivia Wilde

LAZARUS ETKİSİ (The Lazarus Effect)
Not: 2/10
2015 ABD, 83 dk.
Yönetmen: David Gelb
Oyuncular: Mark Duplass, Olivia Wilde, Sarah Bolger, Evan Peters, Donald Glover
Dağıtım: The Moments Entertainment

KORKUYU bilimsel bir temel üzerine inşa etmeye çalışan, buna ‘tanrısal’ dokunuşlarda da bulunan yapımlar, genellikle ‘ne şiş yansın ne kebap’ mantığına sahip olurlar. “Lazarus Etkisi” (The Lazarus Effect) de istisna değil, baştan söyleyelim. Joel Schumacher’ın 1990 yapımı çalışması “Çizgi Ötesi”nin (Flatliners) ayak izlerini takıp ediyor, ancak orada en azından ‘duygusal’ bağ kurmamızı kolaylaştıran resme bir türlü ulaşamıyor bu film. Bu tür hikayelerin tamamında olduğu gibi “Frankenstein” mitinden besleniyor “Lazarus Etkisi”, ama bu mitin sadece ‘diril(t)me’ aşamasıyla ilgileniyor. İşin düşünsel boyutuna pek kafayı takmayan ve kendini fazlasıyla ciddiye alan hikaye, ‘yaradılış’ üzerine büyük cümleler kurmak için yapıyor hazırlığını. Bu hazırlığın karşılığındaysa hüsrandan başka bir şey sunmuyor. Sıradanın epeyce altında bir korku hikayesinin sınırlarına hapsolan film, sizi sonuna kadar yanına alıp götürecek bir karaktere de sahip değil. Bu eksikliğin ‘devede kulak’ gibi görünmesini sağlayansa algılara takla attırmaktan özenle kaçınıldığı aşikar genel atmosfer. Sonuç böyle olunca, hangi cümleyi kurarsan kur dinletemiyorsun kendini!

Erkan Petekkaya, Şükran Ovalı

YENİ DÜNYA (The New World)
Not: 2/10
2015 Türkiye, 95 dk.
Yönetmen: Caner Erzincan
Oyuncular: Erkan Petekkaya, Şükran Ovalı, Soner Erzincan, Cenan Çamyurdu, Volga Sorgu
Dağıtım: Chantier Films (FG Digital)

CANER Erzincan, ilk uzun metrajlı filmi “Mar”la da zayıf bir hamleye soyunmuştu, ancak orada hikayeden kaynaklanan bir çekicilik de yok değildi. “Yeni Dünya” ise Erzincan’ı sinema anlayışıyla “Mar”dan daha da geriye götürüyor. Bir aile hikayesi anlatma çabası var, ama temel motivasyon alabildiğine güçsüz olunca bu hikaye de her anında sallanıyor ve yıkılmaktan kurtulamıyor. Erkan Petekkaya’nın oyunculuk namına herhangi bir şey gösteremezken, Şükran Ovalı idare ediyor kısmen. ‘Engelsiz’ Soner Erzincan ise çok şey beklenen bu ikiliyi gölgede bırakıyor ve filmin sonuna kadar dayanmamızın tek müsebbibi oluyor. Aile hikayesi anlatırken ‘kadın düşmanlığı’nın da net biçimde kendini gösterdiği film, bu noktada hiçbir ‘doğru’nun yanından geçmeyi başaramıyor. Soner Erzincan dışında iyi bir şey eklemek gerekirse “Yeni Dünya” hakkında, hikayenin geçtiği evin de yer aldığı ‘kentsel dönüşüm’ mahallesinin görsel yapı itibarıyla önemli bir avantaj sağladığını söyleyebiliriz yapıma. Ama bu da sadece ‘görüntü’yü kurtarıyor…